در فاصله 90کیلومتری شهر قشم، در بخش انتهایی جنوب غربی جزیره کوه گنبدی شکل به ارتفاع 237 متر از سطح دریا غار نمک قرار دارد. غارهاى نمکى جزيره قشم يکى از زيباترين جلوههاى طبيعت در اين جزيره زيبا و رويايى ايران است. وجود رگه های سفید نمک بر بدنه این کوه از دور منظره ای زیبا را نمایان می سازد.
فاصله دهانه غار نمک از جاده همجوار ساحل دریا حدود 2 کیلومتر است که توصیه می شود با پای پیاده پیموده شود. درون غار نمک به ویژه در اعماق آن، تاریک است و برای مشاهده استالاکتیت های بلورین نمک نیاز به چراغ قوه پرنور است. سقف غار نمک را قندیل های مرمرین و بلورین در اشکال مختلف پوشش داده اند و منظره ای بدیع به وجود آورده اند.
جریان آب نمک در کف غار نیز از منظره های دلپذیر غارهای نمکی جزیره قشم است. رطوبت هوای جزیره و نفوذ آب در غارها سبب فروچکیدن آب نمک اشباع شده بر بدنه قندیل ها می شود و شکل آن را پیوسته تغییر می دهد.
از دل کوه نمکدان یک جریان آب زیر زمینی دائمی می جوشد و راه را به خارج می گشاید که پس از حل کردن نمک در مسیر حرکت خود به صورت چشمه نمک در دامنه کوه ظاهر می شود و در گودال مقابل خود حوضچه ای طبیعی به رنگ سفید به وجود می آورد. منظره این حوضچه از دور همچون برف زمستانی دیدنی است. این چشمه در تمام طول سال جریان دارد.
نمک های غار نمک از بهترین نوع نمک سر سفره شناخته شده است و در ترکیب آن عناصر دیگری همچون منیزیم وجود دارد، به همین دلیل می تواند به عنوان نمک طبی به ویژه برای مصرف ورزشکاران حرفه ای به صورت کپسول مصرف شود.
با بررسی های به عمل آمده توسط زمین شناسان دانشگاه شیراز و کشور چک معلوم شده که این غار، طولانی ترین غار نمک جهان ( به درازای 6400 متر ) است، تاکنون بيش از 6 هزارمتر از اين غارها شناسايى شده است. پيشاز اين غار نمکدان”سدام” در اسرائیل با طول پنج هزار و 685 متر به عنوان نخستين غار نمکى طويل جهان معرفى شده بود.
به گفته کارشناس زمین شناسى شيراز، بخش اعظم جزيره هرمز که بر خلاف جزيره قشم محدود است، از گنبد نمکى تشکيل شده است. سن اين نمکها به دوره پيش از کامبرين رسيده و بيش از 570 ميليون سال دارند.اما خود گنبدهاى نمکى و ظهور آنها در اين منطقه پديدههاى جديد و جوانتر هستند، به طورى که برخى از اين غارها حدود 6 هزار سال سن دارند.
چگونگى شکلگيرى نمکهاى غار:
در گذشته نمکها به صورت يک لايه بودند که به مرور زمان برآمده شده و تحت اثر خاصيت شناورى که دارد، با توجه به آن که وزن حجمى آنها از وزن سنگهاى اطراف آن کمتر است، آنها را کنار مىزند و به سمت بالا حرکت مىکند.
اين نمکها در مسير خود يکسرى از سنگهاى بسيار قديمى را از چند کيلومتر زيرزمين به سمت روى زمين مىآورد و مىتواند اطلاعات بسيار مفيدى را از گذشته زمين شناسى به زمينشناسان ارايه کند.
غارها و گنبدهاى نمکى موجود در جزاير قشم و هرمز علاوه بر اين که از جمله پديدههاى منحصر به فرد در علم زمينشناسى محسوب مىشوند، يکى از ثروتهاى ملى کشور است و به تمامى نسلها تعلق دارد و بايد مورد حفاظت قرار گيرند.
گنبد نمکى نمکدان، تنها گنبد نمکى در جزيره قشم است که از ميان دماغه جنوب، تا قديس سلخ و دماغه شمال غربى تا قديس باسعيدو بالا آمده است و در نقشه تقريبا دايرهاى شکل و به قطر 7× 5/6 کيلومتر است. بام گنبدى داراى توپوگرافى نامنظم بوده و ديواره آن بسيار پرشيب است. در بخش جنوبى گنبد نمکى نمکدان، غارهاى نمکى ياد شده وجود دارد که ارتفاع آنها تا 20 متر نيز اندازهگيرى شده است.
مسیر دسترسی به غار نمکدان قشم:
از شهر قشم به سمت غرب جزیره که حرکت کنید، با عبور از فرودگاه قشم و پشت سر گذاشتن حدود ۶۰ کیلومتر وارد جاده شوسه نسبتا مناسبی می شوید که ۲۳ کیلومتر تا دهانه غار فاصله دارد.
توصیف غارهای نمک از منظر یک توریست :
عبور از جاده ساحلی جزیره قشم خود جذابیتی جداگانه دارد. در مسیر رسیدن به گنبد نمک قشم و غار نمکی، دست طبیعت زیباترین نقش ها را رقم زده است. گویی در یک جزیره دوردست و خالی از سکنه به دنبال ناشناخته ها هستید. این جا حتی در تکان های شدید پشت ماشین می توانید برای خود خلوتگاهی بیابید. غفلت موجب پشیمانی ست! هر لحظه باید منتظر باشید تا اشکال و احجام متفاوت را در کنار هم ببینید.
مجموعه غارهای نمکی قشم در دل گنبد نمکی قرار گرفته که یکی از مرتفع ترین قسمت های جزیره است. در ورودی غار نمکی از نمایی دیگر آب شور به مانند آینه عمل می کند و همه چیز را انعکاس می دهد. بلورهای شیشه ای نمک در کف غار نمکدان، هیچ جای این غار شبیه جای دیگرش نیست. به هر طرف که نگاه می کنید اشکال و رنگ های جدید می بینید و این همه زیبایی هر انسانی را به شوق می آورد.
در بعضی متون به این مطلب اشاره شده است که نمک های گنبد نمکی جزء بهترین نمک های خوراکی هستند.